Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich, jako ogólnokrajowa zawodowa organizacja twórców, występując w obronie godności zawodowej i praw osób wykonujących zawód tłumacza oraz w trosce o właściwe wypełnianie obowiązków przez tłumaczy zrzeszonych i niezrzeszonych w organizacjach zawodowych, uchwaliło niniejszą Kartę Tłumacza Polskiego, którą zaleca zarówno tłumaczom przy wykonywaniu pracy, jak i pracodawcom przy ich zatrudnianiu, a także władzom Rzeczypospolitej Polskiej, w stałym procesie polepszania statusu tej grupy zawodowej.
Zgodnie z zasadami Karty Tłumacza Międzynarodowej Federacji Tłumaczy, zaleceniami UNESCO na temat ochrony praw tłumaczy i tłumaczeń oraz praktycznych środków poprawy statusu tłumaczy i Kodeksem Zawodowym Międzynarodowego Stowarzyszenia Tłumaczy Konferencyjnych AIIC, a także w przekonaniu, że tłumacze:
- pełnią szczytną funkcję budowania porozumienia między ludźmi i narodami;
- uczestniczą w tworzeniu dóbr kultury i cywilizacji na świecie;
- służą jednostkom społecznym i narodom swoją odpowiedzialną pracą;
- posiadają umiejętność tłumaczenia opartą na dogłębnej znajomości języków, która stanowi sztukę wymagającą specjalnego kształcenia i wiedzy wykraczającej poza samą znajomość języków,
Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich zaleca tłumaczom przestrzeganie obowiązków opartych na etyce zawodowej, społeczeństwu zaś – poszanowanie praw tłumaczy, na jakie zasługują, właściwie spełniając swoje obowiązki.
Rozdział I
Obowiązki tłumacza
- Tłumacz powinien podejmować się tłumaczenia, jeśli posiada odpowiednie kwalifikacje do wykonania pracy w sposób profesjonalny.
- Tłumacz ponosi pełną odpowiedzialność za wykonane tłumaczenie.
- Tłumacz powinien dążyć do zachowania wierności wobec oryginału zgodnie z zasadami sztuki przekładu.
- Tłumacza obowiązuje przestrzeganie tajemnicy zawodowej.
- Tłumacz winien zachować bezstronność i rzetelnie służyć swymi umiejętnościami idei porozumiewania się między ludźmi.
- Tłumacz nie powinien przyjmować zleceń, które mogłyby przynieść ujmę jego godności zawodowej.
- Tłumacz ma obowiązek stałego doskonalenia swych umiejętności zawodowych poprzez rozwijanie sprawności językowych i tłumaczeniowych oraz pogłębianie wiedzy ogólnej.
- Tłumacz jest moralnie zobowiązany do przekazywania wiedzy młodszym i mniej doświadczonym kolegom.
- Tłumacz nie powinien przyjmować wynagrodzenia poniżej stawek ustalonych przez prawo lub zwyczaje zawodowe.
- Tłumacz ma moralny obowiązek okazywania lojalności wobec organizacji zawodowych, broniących jego interesów.
Rozdział II
Prawa tłumacza
- Tłumacz ma prawo domagać się godziwego wynagrodzenia za dobrze wykonaną pracę.
- Tłumacz ma prawo żądać zapewnienia mu godziwych warunków pracy, umożliwiających sprawne tłumaczenie ustne i pisemne.
- Tłumacz ma prawo żądać udostępnienia mu materiałów umożliwiających poprawne wykonanie tłumaczenia pisemnego lub ustnego.
- Tłumacz ma prawo domagać się przestrzegania prawa autorskiego, w tym prawa do umieszczenia nazwiska na publikowanym tłumaczeniu, zachowania integralności tłumaczenia i uzyskania przewidzianych przez prawo korzyści majątkowych.
- Tłumacz ma prawo odmówić wykonania tłumaczenia, jeśli przekracza ono zakres jego wiedzy albo sprawności językowych czy tłumaczeniowych.
- Tłumacz ma prawo odmówić tłumaczenia, jeśli proponowany termin uniemożliwia mu jego rzetelne wykonanie.
- Tłumacz ma prawo odmówić tłumaczenia, jeśli nie pozwalają mu na to uprzednio podjęte zobowiązania.
- Tłumacz ma prawo odmówić tłumaczenia, jeśli narzuca się mu interpretację oryginału sprzeczną z jego przekonaniami, zasadami sztuki przekładu lub uznanymi normami.
- Tłumacz ma prawo odmówić tłumaczenia na język niebędący jego językiem ojczystym bez zapewnienia niezbędnej konsultacji z kompetentnym rodzimym użytkownikiem języka.
- Tłumacz ma prawo oczekiwać ochrony swych praw zawodowych, moralnych i materialnych przez zawodowe organizacje tłumaczy.
Do pobrania
Angielska wersja językowa dokumentu
Polish Translator’s Charter
The Association of Polish Translators and Interpreters, as a nationwide, professional organization representing authors, acting in defense of professional dignity and rights of persons practising the translation and interpretation professions, and out of concern for the proper fulfilment of obligations by translators and interpreters both united and non-united in professional organizations, herewith adopts this Polish Translator’s Charter which shall be recommended for translators and interpreters performing their work, as well as for employers employing them, and for the authorities of the Republic of Poland, in the constant process of improving the status of this professional group.
In accordance with the rules of the Translator’s Charter adopted by the International Federation of Translators, with the UNESCO Recommendation on the Legal Protection of Translators and Translations and the Practical Means to improve the Status of Translators and with the Code of Professional Ethics of the International Association of Conference Interpreters AIIC, and considering that translators and interpreters:
- Fulfill a crucial function in the process of building understanding amongst men and nations;
- Participate in creating cultural values and civilization in the world;
- Serve individuals and nations by performing responsible work;
- Possess translation and interpretation skills which are based on sound knowledge of languages and require professional education and wide knowledge going beyond the mere knowledge of languages,
The Association of Polish Translators and Interpreters recommends that translators and interpreters comply with the obligations based on the professional ethics and that society respects the rights of translators and interpreters which they deserve by fulfilling their obligations properly.
SECTION I
Obligations of Translators and Interpreters
- Translators and interpreters shall undertake translation or interpretation if they have appropriate qualifications to perform their work professionally.
- Translators and interpreters shall hold sole responsibility for their translations and interpretations.
- Translators and interpreters shall always faithfully render the idea of the original in keeping with the art of translation.
- Translators and interpreters shall observe the rule of professional secrecy.
- Translators and interpreters shall always stay objective and, by using their skills, serve diligently the idea of understanding amongst people.
- Translators and interpreters shall not agree to accept assignments which might detract from the dignity of the profession.
- Translators and interpreters shall constantly improve their professional abilities by increasing language and translation or interpretation skills and extending their general knowledge.
- Translators and interpreters shall have a moral obligation to share their knowledge with younger and less experienced colleagues.
- Translators and interpreters shall not accept remuneration at rates below that which may be fixed by law or professional norms.
- Translators and interpreters shall have a moral obligation to show loyalty towards professional organizations which defend their rights.
SECTION II
Rights of Translators and Interpreters
- Translators and interpreters shall be entitled to fair remuneration for well-performed work.
- Translators and interpreters shall have the right to demand satisfactory work conditions enabling them to provide efficient translation or interpretation.
- Translators and interpreters shall have the right to demand any materials enabling them to provide proper translation or interpretation.
- Translators and interpreters shall have the right to demand recognition of the copyright law from which it follows that their names shall be mentioned on published translations, that the integrity of the translation shall be preserved and that they shall acquire the property benefits as provided by law.
- Translators and interpreters shall have the right to refuse to provide translation or interpretation if it goes beyond the scope of their knowledge or their language, translation or interpretation skills.
- Translators and interpreters shall have the right to refuse to translate or interpret if a suggested deadline prevents them from carrying out the task diligently.
- Translators and interpreters shall have the right to refuse to provide translation or interpretation if it collides with their previous commitments.
- Translators and interpreters shall have the right to refuse to provide translation or interpretation if they are forced to translate or interpret the original in a way that contradicts their beliefs, the art of translation or other recognised norms.
- Translators and interpreters shall have the right to refuse to provide translation or interpretation into a language which is not their mother tongue without a possibility to consult a competent native speaker of this language.
- Translators and interpreters shall have the right to expect that professional organizations of translators and interpreters shall defend their professional rights, as well as moral and material interests.
Adopted by the Resolution of the Executive Board of the Association of Polish Translators and Interpreters on 9 October 1993 according to guidelines of the participants of the Third Congress of Delegates of APTI, as amended by the Resolution of the Seventh Congress of Delegates of APTI on 18 June 2005.
Translated by Agata Biernacka
Edited by Katarzyna Diehl